Enkele dagen geleden scharrelde ik in de kerk rond, wat ‘kosterwerk’ had me daar gebracht. Blijkbaar was er nog iemand bezig met een of ander klusje: een minder vertrouwde geur trok mijn aandacht, het was niet de vertrouwd wierookgeur. Toen viel mijn oog op her en der verspreide schilderijen, foto’s, verfborstels, tangen en schroevendraaiers, en herkende ik de geur: terpentijn! En ik botste op de twee kunstenaars van onze zomertentoonstelling, Diederik Boyen en Ajin Hara.

De ontmoeting was toen van korte duur: ze hadden nog veel werk, en ook dat kosteren moest vooruitgaan. Maar ze duurde toch lang genoeg om hen te leren kennen als vriendelijke, zachte en ernstige mensen, en zonder veel woorden werd ik getroffen door de gedrevenheid die zij, in al hun bescheidenheid, uitstralen.

Op zoek naar ‘betekenissen’

Heel benieuwd was ik dus op 25 juni, om ter gelegenheid van de vernissage met hun werk kennis te maken. Zij waren niet de enige kunstenaars die namiddag in onze kerk. Naar goede gewoonte waren er ook enkele uitstekende musici om er een cultureel hoogfeest van te maken. Een ervan kennen we: Wolfram Van Mechelen, de jonge violist die ons onder andere van het evenement ‘Dimlicht’ heeft laten genieten. Weer had hij enkele vrienden meegebracht: Ludovic Bataille,viool, Henry Arévalo, altviool, en Pieter-Jan De Smet, cello. Muziek en beeldende kunst, ze horen bij elkaar.

Ook kunsthistoricus Michel Peeters was verwacht, maar een sterfgeval in zijn naaste omgeving verhinderde hem om bij ons te zijn. De dood zit soms onverwacht dicht op de huid van het leven.
De werken van Diederik Boyen en Ajin Hara moesten dus voor zichzelf spreken. En dat doen ze ook. Beide kunstenaars vinden het trouwens belangrijk dat de bezoeker, de welgekomen gast die in de wereld van hun werk wil binnentreden, zelf op zoek gaat naar ‘betekenissen’, de vragen die deze werken stellen laat opkomen, zelf zoekt naar antwoorden: de kunstenaar geeft zijn werk uit handen, hij respecteert de vrijheid en de intelligentie van de toeschouwer.

Hopeloosheid zacht opgevangen

Diedrik Boyen en Ajin Hara werken nauw samen. Zijn fotografeert om mensen en de wereld in al hun toevalligheid te vatten, even, in een onbewaakt, spontaan moment. Geen poses, geen Photoshop, geen opsmuk. Tussen het werk van Diederik hangen een aantal van haar foto’s. En op basis van het materiaal dat zij aanlevert, gaat hij, de schilder, aan het werk. Beiden zijn geraakt door de scherpe kant van het leven, de dreiging die achter kwetsbaarheid op de loer ligt, de dwang die uitgaat van mensen op andere mensen, en die in staat is het licht in de ogen te doven, bloed doet vloeien, mensen doet verdwijnen. Verwijzingen, flitsen van misbruik, van getto’s, van Auschwitz worden plots pijnlijk duidelijk.

Misschien maakt hun werk ons ongemakkelijk. Misschien verbannen we de gedachten die bij ons opkomen liever naar een kelder in ons bewustzijn die we kunnen afsluiten. Misschien vinden we het wel mooi en intrigerend, maar… te hopeloos. En juist daarom, denk ik, is hun werk op zijn plaats in onze kerk. Als hopeloosheid ergens zacht opgevangen kan worden, zou dat niet juist in een kerk moeten zijn?

Als mensen bij elkaar schuilen

Neen, die heeft de waarheid niet in pacht, die laat juist pijnlijke, wanhopige vragen toe. Centraal trouwens hangt daar altijd een kruis: dat weegt het zwaarst als de hoop verdwenen lijkt. Maar is het niet in de kerk dat we horen – of zouden moeten horen – én voelen – of zouden moeten voelen - dat we niet moeten wanhopen? Als een oprechte gelovige traditie geen weg zou weten met de vragen die vanuit deze werken naar boven komen, moet ze zichzelf vragen beginnen stellen.

Er hangt een werk dat voor mij een beeld geeft van de troost waar mensen naar op zoek zijn. Een jong, broos meisje, sereen in zichzelf verzonken, schikt haar wollen jas. Dit ademt rust, vrede, vertrouwen. Het maakt de warmte voelbaar die mensen vinden als ze bij elkaar kunnen schuilen.

Marc